Vraag aan de geleerden

Ik heb onlangs voor mijn verjaardag een boek gekregen van een van mijn favoriete schrijvers, Stephen Hawking, de astronoom. Ik ben pas in het tweede hoofdstuk en het is al razend interessant. Waar hij in zijn bestseller “a brief history of time” nog veel ruimte geeft aan dat er een schepper geweest moet zijn, daar denkt hij in zijn laatste boek van niet. Hij baseert dat op zijn enorme kennis van de oerknal, die volgens hem natuurkundig verklaard kan worden. Het is dus mogelijk dat er vanuit niets een heelal is ontstaan zonder natuurkundige wetten te schenden. Heeft te maken met positieve en negatieve energie, die samen niets is. Maakt verder niet uit. Maar God was er voor de oerknal niet om de oerknal te laten ploffen, doordat er geen “voor de oerknal” was. Volgens Hawking is dat hetzelfde als zoeken naar de rand van de aarde.

Als er een klok in de buurt van een zwart gat komt, gaat deze klok langzamer lopen. Als hij in het zwarte gat komt, en hij zou dat doorstaan, dan stopt hij met lopen. Niet omdat hij kapot is, maar omdat er in het zwarte gat geen tijd bestaat. Dat heeft te maken met de zwaartekracht. Het is in de praktijk gemeten dat een klok op aarde langzamer loopt dan de tijd op 10 kilometer hoogte, waar de zwaartekracht minder is. Dus als de zwaartekracht zo enorm is als in een zwart gat, dan kan ik mij voorstellen dat de klok niet meer loopt.

Maar nu mijn vraag aan de geleerden: Als een klok tot stilstand is gekomen door de enorme zwaartekracht, betekent dat dan dat er geen tijd is? Stel dat je daar in dat zwarte gat bent en je horloge staat stil, dan sta je toch even een paar seconden tegen je horloge te tikken om het weer aan de praat te krijgen. Nou kan dat natuurlijk niet, in een zwart gat wordt je eerst aan flarden gescheurd en daarna worden je flarden samengeperst totdat je zo klein bent als een proton, maar totdat is een tijdsaanduiding, dus dat kan helemaal niet.

Goed, vóór de oerknal, (stel 13,7 miljard jaar geleden) kan dus niet. Dat is net zo dom als vragen naar de rand van de aarde. Dus ik kan zeggen: 13,69 miljard jaar geleden, dan ben ik slim, maar als ik zeg 13,71 miljard jaar geleden, dan is dat dom. Ik kan wel zeggen dat ik er geen bal van begrijp, maar dat is niet wat ik bedoel. Ik begrijp het juist wel, de geleerden hebben het deze keer fout.

Klikspaan

Als je in de oorlog iemand aangaf bij de Duitsers, was je een verrader. Daar was iedereen het naderhand over eens. Hoogstwaarschijnlijk was je een NSB-er. Als een kind klikt, dan leren we het dat af. Klikspaan, boterspaan. Klikspanen en verraders, daar houden we niet van, de woorden hebben een negatieve lading. Maar als iemand naast zijn uitkering bijklust, en je lapt hem erbij, wat dan? Dan doe je toch iets goeds voor de maatschappij? Iemand pleegt fraude en je geeft hem aan, dat scheelt weer gemeenschapsgeld. Nog niks aan de hand.

Maar nu werkt iemand zwart bij naast zijn werk. Wordt al lastiger. Terwijl diegene ook de maatschappij benadeelt. Hij concurreert oneerlijk plus dat hij geen belasting afdraagt. Ik geef deze persoon niet aan. Een bijstandsmoeder die wat zwart bijverdient? Die gaan we natuurlijk niet aangeven, we gunnen haar dat van harte.

Een buurman die illegaal een boom uit zijn tuin kapt? Aangeven? Ligt toch helemaal aan de buurman. De boom interesseert niet zo. Ik ben niet zo van het aangeven. Hoewel, ik heb een tijdje geleden wel een kenteken doorgegeven van een auto waaruit tot twee keer toe allerlei McDonalds troep werd gedumpt. Witheet was ik.

De reden om iemand aan te geven zit waarschijnlijk niet in het rechtvaardigheidsgevoel (iedereen dient belasting te betalen) maar meer in de afgunst. (waarom hij mag hij wel afval uit zijn auto zijn gooien, ik wil dat ook!)

Ik had een collega, ze was een echte krent. Een knieperd. Op het irritante af. Als haar man thuis werkte, kwam ze met de leaseauto van haar man, dat spaarde geld uit. (15 km) Altijd had ze het over geld. Omdat de duivel op één grote hoop schijt, kreeg ze al jaren geen energierekening. De Nuon was haar simpelweg kwijt in de administratie. Zo spaarde ze maandelijks weer honderden euro’s uit. In gedachten heb ik vaak de Nuon gebeld. Maar nooit gedaan helaas. Ik leerde van Johan Cruijff dat dat soort rekeningen allemaal later vereffend wordt, en dat je je daar als mens niet druk over hoeft te maken.

Vorderingen

Ik begin nu het principe van elektriciteit door te krijgen. Fase, nul, aarde, schakel. Nooit geweten, maar best eenvoudig. Behalve dan de aarde. Wat de aardedraad doet begrijp ik, maar hoe het werkt, geen idee. Ik heb duidelijk niet goed opgelet op school, want dit moet ik toch gehad hebben. Ik mocht evengoed toch niet aan de stroom komen vroeger, daar ben ik vaak voor gewaarschuwd. Mijn allereerste experiment vroeger was het verbinden van de blauwe en de bruine draad. Bam. Stoppen door, vader kwaad naar boven, of ik nu helemaal gek was geworden.

Veel verder ben ik niet gekomen. Ik had vriendjes die alles uit elkaar haalden en er weer nieuwe dingen van maakten. Een elektromagneet of iets dergelijks. Ze hadden weerstandjes, voltmeters, ohms, amperes. Ik had amper ooms. Wel veel weerstand. Maar goed. Nu sluit ik ook de lampen aan zonder de stroom eraf te halen. Gewoon de schakelaar omzetten en de stroom is eraf. Terwijl mij altijd verteld was dat er dan op de andere draad nog stroom stond. Onzin. Nou ja, ik wil niet te nonchalant overkomen, want ik test het altijd nog wel even met de spanningszoeker, en bovendien ben ik een beginneling. Maar, al doende leert men. Dus sloot ik vandaag drie fittingen aan, en maakte ik een schakelaar op de muur. Morgen moet ik een stopcontact vervangen. Dan gaat wel de stroom eraf, overigens.

Dus nu kan ik boekhouden, bloggen en stopcontacten vervangen! Who is your daddy now?

Broer

En toen had Linda mij uitgeleend aan een vriendin, die net een ander huis had waar een paar lampen opgehangen moesten worden. Hoe moeilijk kan het zijn? Ze komt net bij ons om de hoek wonen, maar ik ging er met de auto heen, want al mijn gereedschap moest mee. Ik belde aan op zaterdagmiddag half twee en na een korte rondleiding begon ik met de eerste lamp.

Er kwamen twee zwarte draadjes uit het plafond, eentje met een kroonsteentje eraan, de ander was niet gestript. Verder kwamen er 27 andere draadjes uit het plafond die allemaal afgedopt waren. Ik keek op Youtube, want dat is de manier hoe de handige man tegenwoordig een onhandige man afscheept. Vroeger kwam hij nog wel eens helpen, tegenwoordig zegt hij: kijk op Youtube, alles staat erop. Op Youtube komen er drie draadjes uit het plafond. Een blauwe, een bruine en een geelgroene. Een bijdehante praxislul legt het uit en klaart het klusje in 1 minuut 47. Hop, draadje eraan, stroom eraf want je bent zuinig op je haar (hahaha hilarisch, praxislul!) en even een gaatje in het plafond boren, klaar. Geen woord over die 85 andere draadjes, en niks over die zwarte. Compleet waardeloos.

Nadat ik met een spanningszoeker 100 keer had vastgesteld dat er stroom op het zwarte draadje stond, haalde ik de stroom eraf, stripte ik het andere zwarte draadje (wat het enige andere draadje was dat vrij uit het plafond kwam) en sloot het aan. Geen licht. Ik verwisselde ze van positie. Geen licht. In de tussentijd werkte ik aan mijn conditie door steeds naar beneden te lopen en de stroom eraf te halen. Wat ik ook deed, geen licht. Op een andere kamer, waar al een werkend lampje hing, maar dat ook nog vervangen moest worden, bekeek ik de situatie. Een blauw en een zwart draadje kwamen daar uit het plafond. Ik sprintte door de regen terug naar huis, en haalde uit mijn spullen wat blauw en geelgroen draad. Zwart had ik niet. Ik maakte een extra blauw draadje, deed dat in de lasdop, sloot het aan op de lamp, geen licht.

Voordat ik alles finaal naar de filistijnen hielp, dacht ik dat het misschien handig zou zijn om even naar de plaatselijke Hubo te gaan, (het was inmiddels zaterdagmiddag, half vier) om de goede boren te halen, een paar lasdoppen en wat advies. Ik had mijn leesbril niet bij me, dus ik was geheel afhankelijk van de zaterdagmiddaghulpjes. “Tja, een steenboor, ik denk deze. Ik vraag mijn collega wel even. Ja, dit moeten de goede zijn. Lasdoppen? Ja, die hebben we, eh, waar hangen ze nou, even mijn collega vragen. Mijn collega zegt dat deze ook goed zijn.” Ondertussen had ik via whatsapp al naar Linda lopen vloeken en tieren over de Hubo jongens, want zij is op zo’n moment mijn bluswater.

25 Euro verder begon ik te boren in het plafond, wat de praxislul in een vloek en een zucht deed, en na een kwartier boren was ik één centimeter door het Duitse bunkerbeton doorgedrongen en ik zat er ook nog eens naast. Ik had zwaar de tering in, want als je me ergens chagrijnig mee kunt krijgen, is het wel een simpele klus die niet lukt. Ik had ondertussen mijn broer geappt, die is wel handig, maar die reageerde niet. Ik liep naar beneden en vertelde de vriendin tot mijn schaamte, vernedering en woede, dat ik bang was dat ik haar alleen nog maar verder in de shit zou helpen, en dat ze beter iemand anders kon zoeken. Er werkte ook al een stopcontact niet meer, en hoewel ik er niet aangezeten had vermoedde ik dat dat kwam door het gepiel met de draden in het plafond. De vriendin had al tien keer gezegd dat ik moest stoppen als het niet lukte, maar zo simpel ligt het natuurlijk niet. Als ik dat deed zou ik de rest van het weekend niet te genieten zijn.

Toen kwam er een verlossende app van mijn broer.”Ik kom wel even.” Hij kwam binnen, hielp mij door te zeggen dat het met lampen altijd gezeik was. Hij begon aan de eerste lamp, die met die twee zwarte draadjes, en binnen twee minuten brandde hij. Lamp zat er niet goed in, zei hij. Hij zocht in mijn armetierige gereedschap naar een veel kleiner boortje en boorde zich een weg door het adelaarsnest. Daarna pakte hij een grotere en boorde de rest. (mijn nieuwe boren van € 25 werden ongemoeid gelaten)

Na een paar uur had hij alle zes lampen opgehangen. Nooit liep hij naar de meterkast om de stroom eraf te halen. Hij is een held. Hij heeft mijn weekend en de situatie gered. Toen hij klaar was vertrok hij weer even plotseling als hij gekomen was, en ik ruimde mijn spullen bij elkaar. De vriendin had een kleinigheidje voor mij klaarstaan, en moet nu dus weer naar de slijterij om ook iets voor mijn broer te halen. En nu, zondagochtend, zo meteen om half tien, ga ik naar mijn broer, hij heeft ook een klus waar hij wat extra handjes bij kon gebruiken. Ik kijk en leer.

Lifter

Er stond een lifter langs de weg in Nijmegen met een bord Zwolle. Ik stopte en zei dat hij zich vergiste, Nijmegen heette het hier. Was sagen Sie? Het bleek een Duitser te zijn, ik had allang spijt. Maar hij moest dus naar Zwolle en ik naar Vaassen, dus ik kon hem in elk geval 75 km dichterbij brengen. Goed. Hij stapte in en hij vertelde dat hij een wereldreiziger was, die al drie jaar over de wereld zwierf. Echt mijn type. Ik vertelde hem dat ik nooit verder was geweest dan de Canarische eilanden en dat ik niet zo’n reiziger ben. Dat vond hij wel weer goed vanwege mijn footprint. Ik begreep wat hij bedoelde. Hij was nu op weg naar een vriendin die hij nog nooit ontmoet had. Intelligente jongen. Bij Vaassen aangekomen zette ik hem af en hij bedankte mij. Hij was een sympathieke wereldreiziger vond ik. En ik maar werken.

Zesde zintuig

Het is altijd leuk om toevalligheden te ervaren. Ik geloof niet in toeval, want toeval is een onverklaarbaar verschijnsel, en wat je niet kunt verklaren, daar geloof ik niet in. Een aantal jaren geleden zat ik in de trein en raakte ik aan de praat met iemand. Het was een internationale trein, dus het gesprek kon wat langer duren. Ik had het over een overleden buurman waar ik vroeger veel mee praatte, en die mij eens iets vertelde wat me tot nadenken stemde. Even later, nog tijdens dat gesprek kreeg ik een vriendenuitnodiging op FB van zijn vrouw die ik in geen jaren meer gezien of gesproken had. Dat leek op dat moment super toevallig, maar achteraf had ik een paar dagen daarvoor een vriendenuitnodiging van zijn dochter gehad, dus dit toeval was niet zo toevallig.

Vandaag schoot de gedachte aan een ex-collega door mijn hoofd. Ik had al een tijdje niks van haar gehoord. Een paar minuten later kreeg ik een appje van haar. Ik vond het toevallig, maar volgens Linda denk ik de hele dag aan haar en is het dus helemaal niet zo toevallig dat er dan een appje komt.

Maar ook vandaag, ik moest aan een andere vrouw denken omdat haar man zeven jaar geleden zeshonderd Elvis nummers op mijn pc had geïnstalleerd en ik daar naar zat te luisteren. Ik denk nooit aan haar, dus dat kan het niet zijn. En hop, daar kwam ineens een vriendenuitnodiging van de betreffende vrouw.

We kunnen elkaar wel een mietje noemen en de laatste twee voorvallen afdoen als toeval, maar u weet ook wel beter toch? Dit is telepathie. Het vermogen om te communiceren door gedachteoverdracht. Het lijkt bijzonder, maar wist u dat een olifant in zijn voeten een zintuig heeft waarmee hij op 100 kilometer afstand een onweersbui kan voelen? Ik verzin het niet. Haaien kunnen onweer en orkanen aan voelen komen voordat deze ook maar in de buurt zijn. Veel dieren voelen aardbevingen aankomen. Wat is er dan bijzonder aan telepathie? Nou ja, dat het zo weinig voorkomt dat het wel toeval lijkt.

Vijftig

Het is zover. Nou ja, nog een paar uur dan. Ik ben vijftig. En interesseert me dat? Ja! Ik vind het echt niet leuk. Vijftig is onherstelbaar oud. Kun je met 49 nog wegkomen op een feestje, in het woord vijftig zit de ij van grijs. Pas bij zeventig klinkt het weer levendig. Dan ben je een jongere oudere, en wordt je pas definitief oud als je negentig wordt.

Aan mijn verjaardag doe ik nooit iets, ik denk dat ik hem de afgelopen tien jaar twee keer gevierd heb. Morgen dus ook niet. En aan de andere kant, vijftig, ik heb het ook maar mooi gehaald zonder echt grote gezondheidsproblemen. Dat het ook anders kan realiseer ik me terdege.

Ik heb het meeste brood wel op, zoals ze wel eens zeggen. Maar dat zeiden ze tien jaar geleden al. Pas de problème. Wat ik dan wel precies een probleem vind is nog niet helemaal duidelijk. Misschien omdat ik het ouder dan vijftig zijn bekijk door mijn onervaren ogen. We gaan het zien. Misschien is de overgang veel geleidelijker dan ik denk. 1969, toen was ik er al. De wereld was onvoorstelbaar anders. Gefeliciteerd aan mezelf vast.