Categorie: Hersenspinsels

Wij kennen elkaar niet echt, tenminste, dat geldt voor de meesten van u, maar dat neemt niet weg dat een vaste lezer een goede indruk van mij heeft. Andersom is dat niet zo, maar dat is hoe het is. Maar dat geeft niet. Denk niet dat u daar makkelijk mee wegkomt, want u heeft een andere functie. Zeker vandaag, want ik ga iets met u delen wat ik niet kon delen op Facebook of in het echt, omdat het te erg is. Ik kon er de mensen om mij heen niet mee lastig vallen omdat ik er zelf al van van streek raakte, en ik wist dat dat anderen ook zou gebeuren. Niet dat ik u dat gun, maar u bent de enige aan wie ik dit kwijt kan. Bovendien kunt u hier nog besluiten niet verder te lezen.

Goed, als u tot hier gekomen bent, ik zag een foto in de krant. Hartverscheurend. Misschien heeft u hem ook wel gezien en is uw hart reeds verscheurd. Het ging om de oorlog in Oekraïne en de doden die daar overal in de straten lagen. Op één foto was een man te zien, waarschijnlijk door een sluipschutter van zijn fiets geschoten. Hij lag dood achterover, zijn fiets naast hem, en aan hem vast een lange lijn. Aan het andere eind van de lijn lag een hond, een herder, een levende hond. Het beest lag bij zijn dode baas te liggen, omdat hij nergens heen kon. Een treurige blik in z’n ogen.

Als u tot hier gekomen bent, het ergste is nu geweest. Nu heb ik nog de vraag of ik niet helemaal goed ben dat een foto met een hond bij mij de druppel was. Niet dat ik onverschillig ben als het mensen betreft, helemaal niet, maar een hond… Nou ja, ik heb u gebruikt, nu mag u ook zeggen wat u hiervan vindt.

We keken een geweldige film, The Father, met Anthony Hopkins. Als hij daar geen Oscar voor beste acteur voor krijgt, dan weet ik het niet meer. Ik kan trouwens geen enkele acteur opnoemen die een Oscar voor beste acteur kreeg. Misschien Dustin Hofman in de film Rain Man? Anthony Hopkins doet hier iets soortgelijks, maar dan nog veel beter. Hij speelt een man die dement aan het worden is en niet meer in de gaten heeft wat echt is en wat niet, en als kijker heb je dat ook niet constant door.

Ik had deze film even nodig om me te realiseren dat dementie een trieste ziekte is. Ik heb er nooit bij stilgestaan, ik vond kanker erg, of ALS. Ik kende eigenlijk maar één demente man, die kwam wel eens met iemand bij ons op bezoek. Die wist niks meer, en vond alles wel prima. Ik vond het altijd wat overdreven, mensen die zich willen laten euthanaseren voor het geval ze dementie zouden krijgen. Stiekem dacht ik dan dat ze zich te belangrijk voelden om in hun onderbroek op de gang aangetroffen te worden. En dat als je dat nu vast laat vastleggen, je straks een ander doodt die dat absoluut niet wil, namelijk je demente zelf. Waarom zou dat mogen?

Maar Anthony liet hier een andere kant zien. De kant van de man die het niet meer snapt, die denkt dat hij bestolen en belazerd wordt, die eenzaam is en maar niet snapt waarom zijn dochter nooit meer komt, en die bang is omdat hij niet meer weet wie hij is, en die huilt en om zijn moeder roept. Daar had ik nog nooit over nagedacht…

De natuur moeten we niet onderschatten. Als wij haar kapot maken slaat ze keihard terug. Hoe ik dit weet? Ik heb een aantal voorbeelden gezien van staaltjes uit de natuur, waarbij het voor mij duidelijk is dat er meer omgaat ik de hoofden van dieren dan wij weten. Neem nu de koekoek. Een koekoeksvrouw weet hoe ze een andere vogel moet afleiden zodat ze snel haar ei kan leggen in het nest van de waard. Dan snapt ze ook dat het ei uitgebroed gaat worden door de waardvogel. Het ei is qua grootte en kleur zelfs aangepast. Het koekoeksjong weet snel na zijn geboorte dat hij de concurrentie moet uitschakelen. Zowel de andere eieren als jonge vogels worden het nest uitgewerkt zodat het koekoeksjong al het eten krijgt en hij snel groot wordt. Vaak veel groter dan de waardvogel, die in tegenstelling tot de koekoek geen idee heeft wat er gaande is.

Het koekoeksjong vertoont duidelijk instinctief gedrag. Niet aangeleerd maar aangeboren drang om anderen om zeep te helpen voor eigen gewin. Wat een mens van nature juist niet heeft maar later ontwikkelt. Hoe kan dat? Wie heeft dat instinct geprogrammeerd? Is het de bedoeling dat ik geloof dat er ooit een koekoek per ongeluk een ei in een verkeerd nest legde, dat het jong per ongeluk de andere eieren eruit ketste en toen een evolutionair voordeel had, wat hij verder ontwikkelde om zodoende alle koekoeken ervan te overtuigen voortaan hun eieren in andermans nest te leggen? Koekoek!

En die moederkoekoek, die al ongelofelijk knap de eieren van een waardvogel imiteert, maar ook schijnt te weten dat de ander ze gaat uitbroeden? Of heeft ze geen idee en denkt ze, ik moet mijn ei kwijt, ik leg het in het eerste het beste nest? En dan weet degene die dit plan bedacht dus ook dat alleen het ei geïmiteerd hoeft te worden, want anders trapt de waardvogel er niet in. Dat er een jong zo groot als een kip in het nest zit, daar trapt ie dan wel weer in. Zoveel dat ik niet begrijp.

Ik ben dus wat voorzichtig met de natuur. Zij weet dingen die wij niet weten. Je kunt haar niet ongestraft kapot maken. Voor je het weet duwt ze je uit het nest.

Het ging wat beter dit weekend, ik had niet meer die knoop al is het oppassen. Ik lag net in mijn eentje op de bank een programma te kijken over jonge succesvolle mensen. En niet succesvol in de zin van dat ze veel geld verdienen, want vaak bevestigen die het idee dat ik al had: blijf uit hun buurt. Nee, dit waren studenten die iets nuttigs deden. Klimaatverbeteraars. Ik voelde me gelijk weer minder goed. Waarom heb ik de wereld niet verbeterd? Waarom ben ik niet gaan studeren en heb ik niet gewerkt aan een belangrijk project? Het enige dat ik gedaan heb is meewerken aan de winsten van de aandeelhouders. Totaal betekenisloos werkte ik aan de maandcijfers, zodat de aandeelhouders konden zien wat ze allang vermoedden, namelijk dat ze weer winst hadden gemaakt.

Ziet u waar het misgaat in mijn hoofd? Ik zie het zelf wel. Ik kan er alleen niks aan doen. Zo gaat dat denk ik met depressiviteit. Je oordeelt onredelijk hard over jezelf en komt dan altijd tot de conclusie dat je niets voorstelt. Nu moet iemand mij van dat idee gaan afhelpen. Wat een hele opgave gaat worden. Zoals Youp van ‘t Hek ooit vertelde dat hij het knap vond van Emile Ratelband om een zaal vol boerenlullen met een hondenkop te laten zeggen: “ik ben geen boerenlul, ik heb geen hondenkop!”

Ik raakte gisteren aan het bakkeleien met een moderator van een groep. Niet voor het eerst, van Autoweek ben ik definitief verbannen, natuur in Gelderland heeft me definitief verbannen en gisteren scheelde het niet veel. Autoweek heeft mij waarschijnlijk verbannen wegens irritant doen, maar heeft daarvoor nooit een reden gegeven. Natuur in Gelderland was na een of twee opmerkingen definitief klaar met mij, en ook gisteren schoot iets totaal in het verkeerde keelgat.

Een narcist geeft altijd de ander de schuld. Ik niet. Ik ben verontwaardigd over het gebrek aan inlevingsvermogen bij de ander. Over zijn gebrek aan humor en zijn gebrek om zich te verdiepen in wat ik nu precies zei, maar in plaats daarvan politiek correcte verontwaardiging te acteren. Maar ze de schuld geven, nee. Het is mijn eigen schuld. Mijn mening is soms stevig tegen de stroom in, maar die hoef ik natuurlijk niet altijd te ventileren. Die moet ik gewoon voor me houden, om zo een meerderheid waartoe ik niet behoor, niet voor het hoofd te stoten. Mezelf klein en onbelangrijk houden is beter. Wat heb je ook aan een afwijkende mening? Helemaal niks.

De moderator benaderde mij privé om te zeggen dat hij onze discussie had verwijderd. Ik bood mijn excuses aan voor mijn felle toon, en voor het feit dat ik mijn mening op zijn site had geventileerd. Maar dat ik er eenmaal wel zo over dacht. Vrijheid van meningsuiting is het hoogste goed, zegt men. Goed dat we dat in dit land hebben. Ik word niet door de overheid vervolgd, maar in plaats daarvan online afgemaakt. Maar ik hoef niet het gevang in. Ik moet gewoon bereid zijn om overal online verbannen te worden, wat natuurlijk een kleine prijs is voor het hoogste goed.

Ik leef nu een maand of zes met onafgebroken tinnitus. In het begin leek het onmogelijk om ooit nog vreugde te vinden, maar dat viel gelukkig mee. Nadat ik het traject huisarts, kno-arts, audioloog had doorlopen, geloofde ik het wel. In het begin was er paniek, maar nu niet meer. Ik kocht een boek, in het Engels, over de genezing ervan, maar kom daar moeizaam doorheen. Ik zou liever wat anders gaan lezen, wat misschien wel een goed teken is. Bij de audioloog liet ik mij op de wachtlijst zetten voor een vervolgstap, maar toen ze deze week eindelijk belden, zegde ik af. Laat maar zitten.

Tinnitus kan ongeveer 200 verschillende oorzaken hebben, en slechts enkelen zijn door een arts te verhelpen. Ik ben onderzocht bij de kno-arts op één van die oorzaken, maar die bleek ik niet te hebben. Waar het bij mij dan wel door wordt veroorzaakt is niet met zekerheid te zeggen, en oplossen kunnen ze het al helemaal niet. Daarom zegde ik het vervolgtraject af. Maar natuurlijk ook omdat het niet langer paniek veroorzaakt. Het is irritant, maar ik heb het ook niet altijd meer in de gaten. Wat ook precies de bedoeling is. Er valt dus goed mee te leven, al denk je in het begin van niet. En dat komt door de wetenschap dat er niets tegen te doen is, anders was dit ondraaglijk.

P.S.

We zagen wederom een geweldige film. Toen ik er het eerst over hoorde, wilde ik hem gelijk in de bioscoop zien, maar iets gooide roet in het eten. Yesterday heet de film en gaat over het vreemde verschijnsel dat er iets gebeurt waardoor de Beatles uit de historie zijn verdwenen. Niemand kent ze en niemand kent hun nummers. Een niet zo talentvolle liedjesschrijver kent ze echter wel en brengt ze uit, waardoor hij in korte tijd de beste artiest ter wereld wordt.

Ik zou nog veel meer willen vertellen, maar deze film moet je gewoon zelf kijken. Al is het maar voor de fantastische Beatles muziek. Een dingetje wil ik nog wel verklappen. Er zijn nog twee mensen die de herinnering aan de Beatles wel hebben. Zij hebben hem dus door. Maar, zeggen ze, wij kunnen niet zingen, en je hebt de tekst van dat en dat nummer niet helemaal goed, maar we zijn blij dat je dit gedaan hebt, want de wereld is veel minder leuk zonder muziek van The Beatles. Dat is een waarheid als een koe.

Dit concept van een alternatieve geschiedenis heeft me altijd aangesproken. De dingen lopen zoals ze lopen en we weten niet hoe het zou zijn als het net even anders zou zijn gegaan. Stel dat John, Paul, George en Ringo elkaar nooit waren tegen gekomen, of dat Mozart had nooit de kans gekregen, of dat Elvis niet het lef had gehad om daadwerkelijk de studio in te lopen. Is zoiets mogelijk? Met andere woorden, kan het lot, de loop der dingen, worden ontlopen? Had de geschiedenis anders kunnen gaan dan ze gegaan is?

Ja, zou je kunnen concluderen. Het kan zijn dat iemand al overleed voordat hij tot grootste prestaties kwam. Of dat hij helemaal niet geboren werd zelfs. Het kan dus zijn dat een kind dat vroeg overleed, later een groot tekstschrijver zou worden. Of dat een stel dat besloot om kinderloos te blijven, als het dat niet gedaan had een wereldvoetballer op de wereld had gezet. Of zoals Mercedes een keer in een reclame suggereerde, dat een van hun auto’s een jonge Adolf doodreed. De wereld zou er anders hebben uitgezien. Compleet anders.

Maar zo is het niet, en de dingen gaan zoals ze gaan. Gedane zaken nemen geen keer. En je kunt denken, ik had hier links moeten gaan in plaats van rechts, maar je bent rechts gegaan, en dat heeft die en die gevolgen gehad, en daar hebben we nu mee te kampen. Sommigen denken dat de alternatieve geschiedenissen zich afspelen in andere dimensies. Dus daar is het anders gelopen dan dat bij ons. Terwijl wij, of sommigen van ons, zich ook in die andere dimensies bevinden. Daar loop ik dus ergens rond, en ik ben ergens links gegaan in plaats van rechts, en daardoor ben ik nu piloot in plaats van, tja, wat ben ik eigenlijk?

Volgens mij kan het allemaal niet. Alles moet voorbestemd zijn, en dus lopen de dingen zoals ze lopen. Zelfs als je nu stiekem links gaat terwijl je echt rechts wilde, wist de voorbestemming al dat je die keuze zou maken. Vrije wil, vergeet het maar. Of zoals een groot natuurkundige het zei, als je de plaats en de snelheid van een deeltje exact kunt bepalen, dan kun je ook bepalen wat de plaats en de snelheid van het deeltje op een volgend moment is. En aangezien wij allemaal uit deeltjes bestaan, volgen onze deeltjes een vooraf bepaalde weg. Zou je met een supercomputer plaats en snelheid van alle deeltjes kunnen bepalen, dan weet je ook hoe de toekomst eruit gaat zien.

Het mooie is, volgens een andere natuurkundige, dat zodra wij proberen de plek van het deeltje proberen te bepalen, we zijn snelheid beïnvloeden, en als we zijn snelheid proberen te bepalen, veranderen we zijn plek. Met andere woorden, de toekomst ligt vast, maar we kunnen haar niet voorspellen. Zodra we dat proberen, verandert de toekomst. Maar we zullen nooit weten dat we met een alternatieve toekomst te maken hebben.

Ergo, de dingen moeten zijn loop hebben. Dus het kon niet zo zijn dat de Beatles elkaar niet waren tegengekomen. Het lag al vast na de oerknal. Gisteren was de dag voor vandaag. Maar morgen is vandaag gisteren. Maar eergisteren was gisteren morgen. Dus kun je net zo goed zeggen dat de oerknal gisteren plaatsvond. Want vandaag wordt vanzelf gisteren.

Ik zag een minidocumentaire over Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, evenbeeld van mijn overbuurman, eveneens gepromoveerd, praat zelfs op dezelfde manier, maar dat terzijde. Peter Hein is nogal goed met cijfers, sterker nog, hij is er een kei in. Volgens Peter Hein was vroeger niet alles beter. Hij schrijft daarover in zijn boek ‘met ons gaat het nog altijd goed. ‘ Ik verschil daarover sterk van mening met hem. Volgens Peter Hein is mijn nostalgisch sentiment een sentiment van alle tijden, en werd dit al gebezigd in het verre verleden. Dat wist ik dan toevallig, Socrates beklaagde zich 2400 jaar geleden al over de jeugd van tegenwoordig, maar dat bewijst alleen dat hoe verder je teruggaat, hoe beter het was.

Peter Hein gaf een voorbeeld over de vakantie in zijn jeugd, met de auto naar de Costa Brava, dat was al heel wat in zijn tijd. Tegenwoordig was het nog nét geen vakantie voor armoedzaaiers, zo zei hij ongeveer. Ik zie niet in waarom dat zijn stelling dat vroeger niet alles beter was zou bekrachtigen. Mijn vakantie gaat met de auto naar Frankrijk, ik haal de Costa Brava niet eens, maar dat doe ik bepaald niet uit armoede. Dat iedereen nu met het vliegtuig naar Amerika kan, moet het argument zijn dat nu alles beter is. Overigens had hij nog een sterker argument, Spotify. Als Peter Hein dat vroeger had gehad, zou hij zo blij zijn geweest! Ja, allicht, ik zou ook blij zijn als je me nu Blohist gaf. Maar dat wordt pas over dertig jaar uitgevonden. Je moet het nu met Spotify doen. Het is juist de andere kant op. De langspeelplaat is bezig met een come-back.

Zijn sterkste argument was dat er per jaar een miljoen miljonairs in China bijkomen. Als gevolg daarvan hoefden honderden miljoenen mensen in China nu niet meer te vrezen voor honger, maar hebben een menswaardig bestaan. Het zou niet eerlijk van me zijn om de Chinezen dat te misgunnen. Maar heeft dat te maken met vroeger, toen alles beter was, of gewoon met een ellendige dictator die zijn volk minachtte?

Wat ik wel knap vind van Peter Hein (ik vind hem sowieso knap) is zijn vermogen om dingen positief te zien. Dat heb ik een stuk minder. Bij mij is het glas half leeg. Wel een glas met een smerig drankje. Ik vond het vroeger ook echt beter. Zelfs de dingen die niet beter waren, waren beter. En dat sommige mensen deze tijd beter vinden is ook logisch, deze tijd is het vroeger van de toekomst. Waarmee ik maar wil zeggen, ik kan ook wel bij het CBS werken.

Ik ben vanochtend bij de KNO-arts geweest, eigenlijk een assistente, die nog niet zoveel weet. Mijn oren zagen er ineens prima uit maar de gehoortest detecteerde toch een licht verlies aan de rechterkant. Volgens de arts de oorzaak van de tinnitus. “Nietus,” zei ik. Ik had er inmiddels al zoveel over gelezen dat ik mijzelf al een expert acht.

Tinnitus is een ingewikkelde klacht. Het wordt veroorzaakt door gehoorschade, maar het wordt ook veroorzaakt door geen gehoorschade. Tevens kan gehoorschade tinnitusklachten geven, maar gehoorschade kan ook geen tinnitusklachten geven. Zover is de wetenschap al. En dan zijn er nog honderd andere mogelijke oorzaken.

Toch was ik best onder de indruk van wat ik er over gelezen heb. Over hoe het gehoor werkt, hoe het niet dient om spraak te verstaan maar om gevaar te signaleren. Hoe de hersenen kunnen compenseren als er door een verwonding of ontsteking gehoorverlies ontstaat, zodat we toch weten uit welke richting het gevaar komt. En dat de kleine hersenen continue bezig zijn om geluiden te filteren. Is het geluid belangrijk genoeg om door te laten naar de grote hersenen, zodat die kunnen bepalen of er paniek moet ontstaan of dat er niks aan de hand is. Je kunt het je haast niet voorstellen totdat je denkt aan het tikken van de klok dat je alleen hoort als je je er op focust.

Nu kan tinnitus iets te maken hebben met gehoorverlies. Met het loslaten van verbindingen tussen zenuwen en haarcellen. Deze beschadiging schijnt veel sneller op te treden dan de beschadiging van de haarcellen an sich. Bij veel volwassenen is dit het geval. Na het loslaten functioneert de zenuw nog wel. Hij staat als het ware aan, omdat hij snel moet kunnen reageren als er een geluidsignaal door komt. Het geluidsignaal komt niet meer door, maar het aan staan van de zenuw, het stationair draaien ervan, wordt nog wel doorgegeven aan de hersenstam. Omdat het gemiddelde geluid is verminderd, gaat de hersenstam compenseren om het versterkt binnen te krijgen. Dit geluid kan door veel mensen worden waargenomen in een geluidsdichte kamer, waar door het ontbreken van normaal geluid, het gehoor nog beter zijn best gaat doen om geluiden door te krijgen. Het filter belangrijk/onbelangrijk wordt aangescherpt en onbelangrijke boodschappen worden doorgegeven aan de grote hersenen.

Als bovenstaande klopt dan betekent het dat het filter niet goed staat afgesteld bij sommige mensen. Het signaal zou eigenlijk niet doorgegeven moeten worden omdat het onbelangrijk is. Nu wordt dat wel gedaan en raken de grote hersenen van slag door dit bijna niet te negeren geluid. Nu mag ik naar de audioloog. Die zouden kunnen helpen met het aanvaarden. Want kennelijk is het niet de beleefd om de tinnitus te weigeren. Anders zou ik dat doen.

Eerlijk gezegd, nu ik bij de KNO arts ben geweest en heb begrepen dat de oorzaak toch gehoorverlies is en geen andere oor-zaak, en dat ik een van de velen ben waarvoor het niet is op te lossen, is de acceptatie al wat makkelijker. Al leg ik me er nog niet bij neer en lees nog even door.

Ik was doodongerust. Vanwege die piep in mijn oren. Ik ging naar de dokter, ze probeerde mij gerust te stellen, hetgeen wel even lukte. “ Gaat weer over,” had ze gezegd nadat ze me controleerde. “Het kan een aantal weken duren.” Maar thuis ging ik alweer zitten internet dokteren en zag dingen die niet klopten. Was ze niet te veel overtuigd dat haar diagnose klopte? De symptomen die ik had werden helemaal niet genoemd. En spoelen met zout water, wat is dat voor homeopathie? Moest ik niet onmiddellijk naar een kno-arts?

Ik lag er wakker van. Niet alleen van het gepiep, maar vooral van de toekomst. Moet ik nu echt zo door, de rest van mijn leven? Ik heb wel eens gehoord van mensen die zich lieten euthanaseren om deze reden. Die zullen het toch wel erger hebben gehad? Hoewel? Gaat dit na mijn dood eigenlijk wel weg? Zo gaan mijn gedachten met me aan de haal op het moment van tegenslag.

Ik werd er letterlijk ziek van. Moe, misselijk, koud, gedeprimeerd. Ik werd weer dat slappe kanariepietje op de bank. Ik kon niet voor me zien hoe dit verder moest. Ik zag al voor me dat ik niet meer kon werken en dat ik geen nieuwe baan meer kon vinden. Ik begon weer met bidden, midden in de nacht. Het onze vader, weesgegroetjes, Jezus en Maria.

Maar ik spoelde met zout water. Volgens de huisarts een rotgevoel. Ik vond dat niet. Een piep in je oor, dat is pas een rotgevoel. Bovendien, dat opsnuiven van zout water geeft een kick, net als cocaïne. Maar veel gezonder. En die traanogen erna zijn ook best stoer.

Inmiddels is de piep minder. Hij is er niet meer constant, en hij is meestal wat zachter. Soms nog wel even luider, maar ik raak niet meer in paniek. Ik slaap weer goed. Heeft de dokter waarschijnlijk toch gelijk. Ik schaam mezelf om hoe heftig ik reageer op ongemakken. Veel mensen hebben veel ergere dingen. Die zeuren ook niet zo, angsthaas! Nou ja, dit ben ik. Altijd al geweest.