Een lang verhaal over gisteren.

We zagen wederom een geweldige film. Toen ik er het eerst over hoorde, wilde ik hem gelijk in de bioscoop zien, maar iets gooide roet in het eten. Yesterday heet de film en gaat over het vreemde verschijnsel dat er iets gebeurt waardoor de Beatles uit de historie zijn verdwenen. Niemand kent ze en niemand kent hun nummers. Een niet zo talentvolle liedjesschrijver kent ze echter wel en brengt ze uit, waardoor hij in korte tijd de beste artiest ter wereld wordt.

Ik zou nog veel meer willen vertellen, maar deze film moet je gewoon zelf kijken. Al is het maar voor de fantastische Beatles muziek. Een dingetje wil ik nog wel verklappen. Er zijn nog twee mensen die de herinnering aan de Beatles wel hebben. Zij hebben hem dus door. Maar, zeggen ze, wij kunnen niet zingen, en je hebt de tekst van dat en dat nummer niet helemaal goed, maar we zijn blij dat je dit gedaan hebt, want de wereld is veel minder leuk zonder muziek van The Beatles. Dat is een waarheid als een koe.

Dit concept van een alternatieve geschiedenis heeft me altijd aangesproken. De dingen lopen zoals ze lopen en we weten niet hoe het zou zijn als het net even anders zou zijn gegaan. Stel dat John, Paul, George en Ringo elkaar nooit waren tegen gekomen, of dat Mozart had nooit de kans gekregen, of dat Elvis niet het lef had gehad om daadwerkelijk de studio in te lopen. Is zoiets mogelijk? Met andere woorden, kan het lot, de loop der dingen, worden ontlopen? Had de geschiedenis anders kunnen gaan dan ze gegaan is?

Ja, zou je kunnen concluderen. Het kan zijn dat iemand al overleed voordat hij tot grootste prestaties kwam. Of dat hij helemaal niet geboren werd zelfs. Het kan dus zijn dat een kind dat vroeg overleed, later een groot tekstschrijver zou worden. Of dat een stel dat besloot om kinderloos te blijven, als het dat niet gedaan had een wereldvoetballer op de wereld had gezet. Of zoals Mercedes een keer in een reclame suggereerde, dat een van hun auto’s een jonge Adolf doodreed. De wereld zou er anders hebben uitgezien. Compleet anders.

Maar zo is het niet, en de dingen gaan zoals ze gaan. Gedane zaken nemen geen keer. En je kunt denken, ik had hier links moeten gaan in plaats van rechts, maar je bent rechts gegaan, en dat heeft die en die gevolgen gehad, en daar hebben we nu mee te kampen. Sommigen denken dat de alternatieve geschiedenissen zich afspelen in andere dimensies. Dus daar is het anders gelopen dan dat bij ons. Terwijl wij, of sommigen van ons, zich ook in die andere dimensies bevinden. Daar loop ik dus ergens rond, en ik ben ergens links gegaan in plaats van rechts, en daardoor ben ik nu piloot in plaats van, tja, wat ben ik eigenlijk?

Volgens mij kan het allemaal niet. Alles moet voorbestemd zijn, en dus lopen de dingen zoals ze lopen. Zelfs als je nu stiekem links gaat terwijl je echt rechts wilde, wist de voorbestemming al dat je die keuze zou maken. Vrije wil, vergeet het maar. Of zoals een groot natuurkundige het zei, als je de plaats en de snelheid van een deeltje exact kunt bepalen, dan kun je ook bepalen wat de plaats en de snelheid van het deeltje op een volgend moment is. En aangezien wij allemaal uit deeltjes bestaan, volgen onze deeltjes een vooraf bepaalde weg. Zou je met een supercomputer plaats en snelheid van alle deeltjes kunnen bepalen, dan weet je ook hoe de toekomst eruit gaat zien.

Het mooie is, volgens een andere natuurkundige, dat zodra wij proberen de plek van het deeltje proberen te bepalen, we zijn snelheid beïnvloeden, en als we zijn snelheid proberen te bepalen, veranderen we zijn plek. Met andere woorden, de toekomst ligt vast, maar we kunnen haar niet voorspellen. Zodra we dat proberen, verandert de toekomst. Maar we zullen nooit weten dat we met een alternatieve toekomst te maken hebben.

Ergo, de dingen moeten zijn loop hebben. Dus het kon niet zo zijn dat de Beatles elkaar niet waren tegengekomen. Het lag al vast na de oerknal. Gisteren was de dag voor vandaag. Maar morgen is vandaag gisteren. Maar eergisteren was gisteren morgen. Dus kun je net zo goed zeggen dat de oerknal gisteren plaatsvond. Want vandaag wordt vanzelf gisteren.