De trechter

Besteed je meer tijd aan terugdenken aan het verleden of vooruitkijken naar de toekomst? Waarom?

Veel meer aan het terugdenken aan het verleden dan naar het vooruitkijken naar de toekomst. Misschien wel in de verhouding 100:1. Vroeger keek ik vaker naar de toekomst, maar toen had ik ook nog niet zoveel verleden. Bovendien was de toekomst nog iets wat alle kanten op kon, maar gedurende je reis door de trechter van het leven staat de richting waar je uit gaat komen steeds meer vast, namelijk daar waar de trechter heen wijst. Aan het begin van de trechter is er nog veel ruimte voor verschillende richtingen, maar dat is slechts schijn. Ook daar staat al vast waar je uit gaat komen, je bent immers al in de trechter.

Een van de stomste vragen uit de moderne geschiedenis van HRM was de vraag: waar zie je jezelf over vijf of tien jaar? De vragensteller mocht dan denken dat het een uiterst professionele vraag was, maar dat was het niet. Het was slechts een hype en je hoort hem ook steeds minder. De geïnterviewde verzon een antwoord dat de interviewer waarschijnlijk wilde horen en alles bleef zoals het was. De vraag had moeten zijn, “waar zat je vijf jaar geleden” zodat je door middel van de plaatsbepaling nu, en die van vijf jaar terug de lijn naar de toekomst kon trekken. Nou ja, lijn, meer een straal zonder kracht.

Wat ik bedoel te zeggen is dat het leven waarschijnlijk is voorbestemd en er geen vrije keuzes zijn. Dingen kunnen niet anders gaan dan dat ze gaan. Het was onvermijdelijk dat je nu hier zit te lezen, en niet ergens anders. Ze noemen het wel: in de sterren geschreven of predestinatie, maar het is gewoon de loop der dingen. De kwantummechanica, waarvan ik geen idee heb, zegt dat je onmogelijk tegelijkertijd de plaats en de snelheid van een deeltje kunt bepalen omdat de meting van de één de uitkomst van de ander beïnvloedt. Nou ja, zoiets. Het betekent gewoon dat de dingen gaan zoals ze gaan en als jij denkt een beslissing te maken, dan was dat al een gevolg van de situatie waarin je daarvoor verkeerde. Je kon geen andere beslissing maken. Al dacht je van wel.

Kortom, naar het verleden kijken is veel zinvoller dan naar de toekomst kijken omdat beide vastliggen, alleen in het geval van het verleden zijn plaats en snelheid van het deeltje bekend, maar doordat we die vastgelegd hebben, is het heden veranderd, en daarmee de toekomst. Dus ik doe maar wat, en ik doe dat zo goed mogelijk. Als je iets voorspelt dan is dat per definitie een juiste voorspelling. De voorspelling komt alleen niet uit doordat je vanwege de kwantummechanica de loop der dingen veranderde. Daar kun jij verder niks aan doen. Wonderlijk, dat wel.